Governance gaat over het organiseren van macht en tegenmacht binnen de organisatie. Het is de wijze van besturen en toezichthouden – met in achtneming van de (gedrags)regels van de organisatie – door het beleid uit te voeren, te controleren op de uitvoering en de macht intern te verdelen. Voor de zorgsector gelden verzwaarde regels rondom governance, omdat omgegaan wordt met patiënten en publiek geld gebruikt wordt.
De IGJ en de NZA houden toezicht op de naleving van de regels rondom governance. Bij IGJ ligt de nadruk op de kwaliteit van zorg en het bewaken van de rechten van de patiënt. De NZA houdt toezicht op het gedrag van zorgaanbieders en zorgverzekeraars op basis van de Wet marktordening gezondheidszorg (Wmg).
Wettelijk kader
Wij zien een verzwaring van regels waaraan zorgorganisaties moeten voldoen. Daarbij gaat het niet om regels rondom het primaire proces, maar om regels met betrekking tot de governance en bedrijfsvoering binnen een organisatie. Deze regels zijn onder andere ingesteld om fraude op te sporen en aan te pakken, waarbij in mindere mate oog is voor de noodzaak en het stapeleffect van wet- en regelgeving. In dat kader is het Adviescollege toetsing regeldruk (ATR) opgericht om de toenemende regeldruk voor zorgaanbieders tegen te gaan.
Deze veelheid aan regelgeving vormt het kader waarbinnen bestuurders en toezichthouders in de zorg hun governance kunnen vormgeven met als doel veilige, kwalitatief goede, betaalbare en toegankelijke zorg te leveren.
Allereerst is er de Wet toetreding zorgaanbieders, waarin verplicht wordt dat zorgorganisaties vanaf een bepaalde omvang een raad van toezicht moeten instellen. Daarnaast staat in deze wet de taak voor bestuurders en toezichthouders om hun verantwoordelijkheidsverdeling onderling te regelen.
Verder is er de Wet bestuur en toezicht rechtspersonen (Wbtr), waarin verschillende eisen aan goed bestuur en toezicht worden gesteld. Veel van deze eisen staan echter ook al in de Governancecode Zorg 2022.
Governance code zorg 2022
De zorgsector heeft een governancecode opgesteld bij wijze van zelfregulering, de Governancecode Zorg 2022. Hierin staan afspraken over het bestuur en toezicht in de zorg. Zelfregulering maakt het mogelijk actueel te blijven op de ontwikkelingen in de zorgsector en zorgt ervoor dat wettelijke regulering niet nodig meer is. De taken van bestuurders en toezichthouders omvatten:
- Goed bestuur: de raad van bestuur weegt zorgvuldig de verschillende belangen af en maakt besluiten gericht op de maatschappelijke doelstelling van de organisatie.
- Verantwoord toezicht: de raad van toezicht controleert of de raad van bestuur haar taken goed uitvoert en geeft advies.
Wat doet BOUF?
BOUF ondersteunt haar opdrachtgevers met het herijken van de governance strategie en denkt mee over hoe governance kan bijdragen aan waardegedreven zorg. Hiervoor hebben wij een methodiek ontwikkeld die bestuurder en toezichthouders grip geeft op zowel de regels als het gedrag dat bij ieders rol hoort. Het doel is te komen tot waardegedreven governance, namelijk het sturen en toezichthouden op basis van gedrag, cultuur (de waarden) en regels.
